«ناصرخسرو» بیش از آن که شاعری بلندآوازه را به یادمان آورد، این روزها پدیده‌ای شده برای فریب مردم و اخاذی از جان و سلامت‌؛ به اصطلاح داروفروشانی که این بار نان در روغن کرونا زده‌ و نوش‌دارویی تقلبی را دلالی می‌کنند؛ آنهم به یورو و دلار…

گویا این روزها شیوع کرونا گرچه بسیاری از بازارها را به رکود نشانده، اما بازار داد و ستد دلالانی را داغ کرده که به بهای جان مردم و بی هیچ مسئولیتی بر طبل داشتن داروهای کمیاب و نایاب کرونا و حتی داروهایی که هنوز مجوزهای بین المللی و داخلی را اخذ کرده‌اند، می‌کوبند.

دور از ذهن هم نبود که با زمزمه تولید واکسن کرونا در دنیا و آغاز واکسیناسیون کووید-۱۹ در برخی کشورهای اروپایی و آسیایی، این افراد هم در مسیر کسب سود بیشتر آستین بالا زده و در فریب هرچه بیشتر مردم با نام و ظاهر فریبنده «واکسن کرونا» بکوشند. به طوری که گفته می‌شود در بازار ناصرخسرو واکسنی با عنوان واکسن کرونا با قیمت ۱۰۰۰ یورویی به فروش می‌رسد. در حالی که نه مشخص است که این واکسنِ مثلا کرونا با چه شرایط نگهداری و از چه طریقی وارد کشور شده و نه معلوم است که آنچه درون این شیشه به اصطلاح حیات‌بخش وجود دارد، واقعا چیست؟.

به نام بیماران به کام دلالان مرگ
این همان اتفاقی است که چند ماه قبل برای داروی رمدسیویر نیز رخ داد. دارویی که گفته می‌شد اثرات چشمگیری بر بهبود بیماران مبتلا به کرونای بدحال دارد و با همت دلالان ناصرخسرو، با قیمت‌های چند ده میلیونی در بازار سیاه به مردمانی که نگران جان عزیزان‌شان بودند و حاضر بودند برای نجات جان بیمارشان چوب حراج به زندگی‌شان بزنند، داده می‌شد؛ موضوعی که وزارت بهداشت بارها نسبت به تبعات عوارض جبران ناپذیر آن هشدار داد و از مردم خواست دارو و درمان عزیزانشان را تنها از مسیر رسمی و از بیمارستان‌ها پیگیری کنند.

علی‌رغم اینکه بارها اعلام شده بود که کرونا هنوز داروی اختصاصی و واکسن موثر مورد تایید سازمان بهداشت جهانی را ندارد، اما هر از گاهی نام برخی داروهای غیر اختصاصی که تا حدی می‌توانند در درمان کووید-۱۹ هم موثر باشند، بر سر زبان‌ها ‌می‌افتاد. یک روز فاویپیراویر و اکتمرا و یک روز هم رمدسیویر. حالا هم که واکسن کرونا تولید شده، میدان برای سودجویان عرصه سلامت باز شده تا باز با استفاده از هراس مردم پول‌های کلان به جیب بزنند؛ پول‌هایی که گاهی از فروش خانه یا ماشین زیر پای مردم جور شده تا جان بیماران‌شان را نجات دهند.

این درحالیست که باید لحظه‌ای فکر کنیم که در شرایطی که واکسن کرونا هنوز تزریقش در کشورهای تولیدکننده محدود بوده و هنوز کشورهای تولیدکننده واکسن کرونا تمام جمعیت‌شان را واکسینه نکرده‌اند، چگونه سر از بازار غیر رسمی ایران در می‌آورند؟. اصلا بر فرض محال هم اگر این واکسن اصل بوده و از آن سوی مرزها وارد کشور شده است، آیا می‌توان درباره نحوه انتقال و نگهداری آن تضمینی داد؟.

باید توجه کرد که به گفته وزارت بهداشتی‌ها، واکسن‌هایی که در بازار غیررسمی با عنوان واکسن کرونا عرضه می‌شوند، تقلبی بوده و می‌توانند منجر به بروز عارضه در افراد شوند. حتی اگر این واکسن‌ها تقلبی نباشند، قاچاق هستند و ممکن است به درستی نگهداری و حمل نشده باشند که باز هم برای مصرف‌کننده خطر بسیاری خواهند داشت.

شیادی با واکسن تقلبی کرونا
باید توجه کرد که به گفته کارشناسان حوزه سلامت، انتقال و شرایط نگهداری واکسن بسیار حساس است و باید بسیار دقیق و در شرایط زنجیره سرد نگهداری و منتقل شود. به طوری که اگر برای مدت طولانی از یخچال خارج شود، کارایی‌اش را از دست می‌دهد. بر همین اساس مهم است که بلافاصله بعد از خروج واکسن از شرایط زنجیره سرد، به سرعت آن را تزریق کرد.

از سوی دیگر دکتر علی فاطمی- نایب رییس انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با ایسنا، اعلام کرد که واکسن کرونای تقلبی در بازار وجود دارد و شیادانی هستند که با این موارد از مردم کلاهبرداری می‌کنند.

زنجیره سرد و فوق سرد؛ نیاز واکسن‌های کرونا
وی تاکید کرد: به طور کلی واکسن ها دو نوع زنجیره سرد دارند؛ یکی زنجیره سرد و دیگری زنجیره فوق سرد. در زمینه واکسن کرونا نیز این موضوع وجود دارد. واکسن های کرونایی که از ویروس ضعیف شده هستند، مانند واکسن چینی، روسی، آسترازنکا و واکسن ایرانی که در حال کار بر روی آن هستند، همه به زنجیره سرد نیاز دارند. از طرفی واکسن های آمریکایی عمدتا مانند مدرنا و فایزر-بایون تک به زنجیره فوق سرد نیاز دارند، یعنی منهای ۷۰ درجه که یا باید در فریزهای خاص قرار گیرند و یا در مدت محدودی با کیسه های یخ خشک نگهداری شوند.

فاطمی گفت: در هر صورت واکسن چه به زنجیره سرد نیاز داشته باشد و چه به زنجیره فوق سرد، نمی تواند در شرایط عادی و با حمل و نقل معمولی جابجا شده و به فروش برسد. بنابراین واکسن هایی که در ناصر خسرو هستند، قطعا تقلبی بوده و از منشاء اصلی نیستند. باید توجه کرد که در حال حاضر تمام کشورها کنترل شدیدی را در حوزه توزیع واکسن اعمال می کنند و تقریبا احتمال اینکه واکسن کرونای اصلی از این طریق وارد کشور شود، بسیار بسیار پایین است.

وی تاکید کرد: جدای از این، واکسن کرونایی که ادعا می شود در ناصر خسرو وجود دارد، حتی اگر تقلبی هم نباشد، با شرایطی که قاچاقچیان آن را جابجا می کنند، قطعا این واکسن بی اثر و غیر قابل مصرفی است.

نایب رییس انجمن داروسازان ایران، گفت: حال ممکن است در ویال واکسن، ماده دیگری هم ریخته باشند که احتمال مرگ بعد از مصرف آن هم وجود دارد. زیرا اینها داروهای تزریقی هستند و جزئی ترین ناخالصی در آن ها، اعم از مواد شیمیایی یا میکروب، می تواند منجر به عوارض جدی یا مرگ شود.

بنابراین مردم باید بدانند که آنچه که در بازار غیر رسمی به عنوان واکسن کرونا به فروش می رسد، تقلبی است و حتی اگر تقلبی هم نباشد، ممکن است در شرایطی حمل و نگهداری شده باشد که نه تنها بی اثر شده و حتی عوارض جدی هم در بر داشته باشد.

حمل و نگهداری واکسن کرونا با شرایط ویژه
بر این اساس دکتر سیما سادات لاری- سخنگوی وزارت بهداشت نیز درباره فروش واکسنی با عنوان کرونا در بازارهای غیر رسمی کشور، به ایسنا، گفت: مراحل حمل و نقل و نگهداری واکسن کرونا ویژه بوده و محل توزیع آن قطعا در بازار سیاه نیست. توزیع این واکسن حتما در شبکه بهداشت و زیر نظر وزارت بهداشت انجام می‌شود. تزریق این واکسن هم بر اساس اولویت‌ها خواهد بود.

عوارض جبران‌ناپذیر واکسن‌های تقلبی
وی با بیان اینکه تزریق این نوع داروهای تقلبی که محتوای آن مشخص نیست، عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت، درباره اخباری مبنی بر فروش واکسن کرونای چینی و روسی در بازار ناصرخسرو با قیمت‌های گزاف، گفت: باید توجه کرد که هنوز هیچ واکسن تایید شده و ایمن برای بیماری کووید- ۱۹ وارد کشور نشده است.

وی تاکید کرد: شایعه فروش واکسن کرونا در بازار سیاه و فضای مجازی قطعا بی اساس است. واکسن کرونا در بسیاری از کشورها و شرکت‌ها مجوز مصرف اضطراری گرفته و در کشور ما نیز تولید اولین واکسن کرونا در فاز اول تست انسانی قرار دارد.

سخنگوی وزارت بهداشت گفت: تقاضای ما از مردم این است که به هیچ عنوان به شایعه‌هایی از این دست توجه نکرده و فریب سودجویان را نخورند. تزریق این نوع داروهای تقلبی که محتوای آن مشخص نیست، عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت که کمترین آن، هدر دادن مبالغی برای خریدن این داروها یا به اصطلاح واکسن تقلبی خواهد بود.

در هر حال وزارت بهداشت تاکید دارد که واکسن کرونا در ناصرخسرو وجود خارجی ندارد. در این زمینه دکتر کیانوش جهانپور- رییس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اعلام کرده است که افراد سودجو و فرصت طلب با سوءاستفاده از نگرانی و نیاز مردم درخصوص واکسن کرونا در بسیاری از کشورها در فضای مجازی و یا حتی بازار سیاه مبادرت به کلاهبرداری می‌کنند. متاسفانه در کشور ما هم در فضای مجازی و بازار سیاه (ناصرخسرو) به چنین شایعاتی دامن زده شد، اما اطلاعات میدانی حاکی از آن است که به هیچ وجه چنین موضوعی صحت ندارد.

ایمنی علیه کرونا یا مرگ؟
وی به مردم هشدار داد که شهروندان به هیچ وجه تحت تاثیر شایعات فروش واکسن کرونا در بازار سیاه قرار نگیرند؛ چراکه تهیه این واکسن در بازارهای غیررسمی اثربخشی ندارد و مصرف آنها منجر به عوارض جدی و مرگ خواهد شد. بنابراین به مردم عزیز هشدار می‌دهیم به هیچ وجه تحت تاثیر القائات یا تبلیغاتی که ممکن است در برخی محافل فضای مجازی دیده ‌شود، قرار نگیرند.

جهانپور تاکید کرد که با توجه به زنجیره سرد، نحوه حمل، نگهداری و انتقال واکسن های کووید-۱۹ بسیار بعید است حتی اگر واردات انجام شود آنچه که در بازار سیاه عرضه می شود، سالم و قابل مصرف باشد و قطعا اینگونه نخواهد بود.

بنابراین در وهله اول باید بدانیم که هنوز تولید و میزان واکسیناسیون واکسن کرونا به حدی نرسیده است که بتوان به راحتی واردات آن را انجام داد، دوما اگر قرار بر واردات واکسن باشد، در شرایطی که این واکسن نحوه حمل و نگهداری ویژه‌ای دارد، لازم است به سیستم رسمی سلامت کشور یعنی وزارت بهداشت، اعتماد کرده و نه جیب سوداگران عرصه دارو را پُرپول‌تر کنیم و نه سلامت‌ را فدای عنوانی به نام “دارو،درمان و واکسن کرونا”.